Social media, we kunnen tegenwoordig niet meer zonder. Maar helaas zitten er een hoop nadelen aan vast die ik met je ga delen. Zo heeft een goudvis tegenwoordig een grotere aandachtspanne en zit je vast in een filterbubbel.

Maar er zijn niet alleen maar nadelen, er zitten ook mooie voordelen aan vast. En daarom deel ik tips met je hoe jij je telefoongebruik kan verminderen, zonder direct helemaal te hoeven stoppen.

Waar ga ik het over hebben?

• De schaduwkanten van social media
  • Jezelf vergelijken met een ideaalbeeld
  • Keiharde feiten
  • Onrealisitsche verwachtingen
  • Voor wie doe je het nog?
  • De angst om iets te missen
• Je hoeft niet aan de pillen, je moet gewoon wat minder op je telefoon
• Ben je een slappeling omdat je zoveel op je telefoon zit?
• Dit levert het je NIET op
• De voordelen van social media
• Tips om te minderen zonder direct te hoeven stoppen

Op zoek naar de nieuwe balans: de millennials moeten het wiel opnieuw uitvinden.

Jij en je telefoon, zijn hele goede vrienden

Als je geen telefoon hebt, ben je gek. We appen, scrollen, liken, tweeten, followen en delen erop los. Onze telefoon is onlosmakelijk met ons verboden. Uit onderzoek is gebleken dat mensen liever een maand geen seks hebben dan een maand geen telefoon. Het lijkt zo mooi en onschuldig te zijn, maar is dat wel echt zo?

Laat ik vooropstellen dat ik ook echt de voordelen van onze smartphones zie. Ik verdwaal nog in een rechte straat, dus lang leve google maps. Ik verpest mijn laptop niet meer omdat ik vreselijke virussen binnen haalde, omdat ik muziek op mijn mp3-speler wilde hebben (sorry papa). Ik kan makkelijk contact houden met mijn vriendinnen door heel Nederland en in het buitenland. Ik heb mijn agenda altijd bij de hand en kan ieder recept opzoeken wat ik maar wil koken.

En toch kent onze smartphone, en vooral het gebruik van social media, vele schaduwkanten. In deze blog vertel ik je daar meer over. En mocht je daarvan schrikken, wees gerust. Aan het einde deel ik ook tips hoe jij je telefoongebruik kan minderen, zonder helemaal te hoeven stoppen.

We moeten een nieuwe balans vinden, tussen het echte leven en het online leven.

De nadelen van social media

Jezelf vergelijken met een ideaalbeeld

Gemiddeld besteden we zo’n twee uur per dag aan social media. En de beelden die we daar te zien krijgen, hebben grote invloed op ons. En dat terwijl het grootste gedeelte fake is.

Want jij scrolt en ziet perfecte beelden. Prachtige meiden zonder pukkeltjes. Verre reizen met de mooiste zonsondergangen, lachende en vrolijke mensen in opgeruimde huizen. En dat terwijl jij in je joggingbroek op de bank zit en er een berg afwas op je ligt te wachten. Waarom is het leven van een ander toch altijd mooier?

Keiharde feiten

• 70% plaats alleen een foto als er een filter overheen is gegaan
• 45% van de millennials heeft het idee dat iedereen altijd op vakantie is, behalve zijzelf
• 34% is meer gaan reizen, zodat ze nieuwe foto’s kunnen plaatsen in hun feed
• 60% geeft aan nooit de minder leuke dingen te plaatsen

Onrealistische verwachtingen door social media

Weet jij nog wat je vroeger wilde worden? Mij leek dolfijnentrainster fantastisch. Als ik door mijn vriendenboekje van vroeger blader, komt ook kapster veel terug, moeder en bij de jongens natuurlijk brandweer- of politieman. Tegenwoordig willen de kinderen wat anders, namelijk ‘influencer’ of ‘youtuber’ zijn. Het liefst ook allemaal steenrijk natuurlijk.

Doe je het nog voor jezelf?

Maar niet alleen van de jongere kinderen is de focus verlegt naar de digitale wereld, ook voor ons. Want als je een mooie outfit aan hebt, moet die natuurlijk wel even op insta. Sterker nog; misschien heb jij die outfit wel uitgekozen ZODAT die op je insta kan. En een saaie kantoorbaan, wie wil dat nou nog? Het moet allemaal groot, groter, grootst. Want dat levert tenminste likes op.

We zijn de hele tijd bezig met onze buitenkant. We be- en veroordelen de buitenkant van anderen, de secuur gekozen woorden en de foto’s met filters. En we zijn drukker met onze eigen buitenkant; hoe kom je over en levert het goedkeuring op? Terwijl je eigenlijk naar binnen moet gaan, dat levert je veel meer op.

Of het nu gaat om een concert, een zonsondergang, een muurschildering of een vuurwerkshow; we bekijken het vooral door een vierkant scherm. We kijken niet meer met onze ogen en genieten niet meer van het moment. We leggen het vast om het te kunnen delen in onze social wereld. Om er anderen de ogen mee uit te prikken. ‘Kijk eens waar ik wel was en jij niet, je hebt echt iets gemist.’

FOMO, de angst om iets te missen

We hebben last van FOMO, the fear of missing out. Want wat wordt er gezegd op dat feestje waar jij niet bent? Welke roddels mis je of wordt er misschien wel over jou geroddeld? Je wilt niks missen, overal bij zijn en alles horen. We zijn bang dingen te missen als je geen social media gebruikt en een ongelezen berichtje brengt onrust met zich mee.

We zijn nog minder dan een goudvis

Het heeft invloed op onze nachtrust, concentratievermogen, op je zelfbeeld, op je wereldbeeld, onze aandacht spanne en op de mentale gezondheid (denk aan depressies en neerslachtigheid).

Even voor je beeldvorming; we hebben nog maar een aandacht spanne van 8 seconden, dat is nog minder dan een goudvis.

Je hoeft niet aan de pillen, je moet je telefoon wat vaker wegleggen

Helaas worden deze invloeden nog niet altijd direct gelinkt aan het gebruik van social media. De oorzaak wordt verder weg gezocht, terwijl de oplossing juist zo dichtbij is. Gelukkig wordt hier wel steeds meer over bekend. Uit onderzoek is namelijk zelfs gebleken dat het moeilijker is je te concentreren als je smartphone in de buurt is. Zelfs als je hem niet nu direct gebruikt.

Ben jij dan nu een slappeling?

Maar is het gek dat we zo aan onze telefoon verslaafd zijn? Ligt het aan jou? Ben je een zwakkeling? Nee, zeker niet. App-bouwers verdienen namelijk geld als jij steeds terugkomt en daarom maken ze je graag verslaafd. Hoe doen ze dat?

Ze mikken onder andere op het stofje dopamine. Dit stofje hoort bij het beloningssysteem is onze hersenen. Het zorgt ervoor dat we ons tevreden en beloond voelen. Het komt vrij bij sport, eten, verliefdheid en seks. Je wordt er blij van en je wilt er meer van. In je apps komt dat op de volgende manier tot uiting:

• Je voelt je gezien, gehoord, gewaardeerd en krijgt aandacht.
  • Denk aan de blauwe vinkjes op WhatsApp, de likes op je instafeed en de reacties onder je facebookpost. Zodra je iets geplaatst hebt, bekijk je regelmatig hoeveel hartjes je al ontvangen hebt. En als dat niet zoveel is als je had gedacht, dan ben je teleurgesteld.
• Je wilt weg van het gevaar
  • Waarom denk je dat je meldingen rood zijn? Rood betekent gevaar, en dat willen we niet. Dus openen we snel onze apps om die rode bolletjes te laten verdwijnen.
• Altijd weer iets nieuws
  • De apps zijn gemaakt om eindeloos te scrollen. De volgende video wordt automatisch afgespeeld en daardoor ben je ineens drie kwartier kwijt terwijl je maar eventjes wilde kijken. Je ging om de rode bolletjes te verdwijnen, en toen kwam je vast te zitten in het web van de social media verslaving.
• Je zit vast in een filterbubbel
  • Facebook en Instagram maken gebruik van een algoritme; dat betekent dat jij niet alles te zien krijgt. Jij krijgt alleen te zien waar je interesses liggen. Met andere woorden; dingen die voor jou onweerstaanbaar zijn en die jij echt leuk vindt. Een ander risico hieraan is, is dat het je wereldbeeld verkleint. Andere meningen zie je niet, je wordt alleen gevoed in datgene waar je al in gelooft.

Mythe onderuitgehaald

Ik wil overigens graag nog 1 mythe de wereld uithelpen: door je telefoon heen scrollen en netflixen is GEEN ontspanning. Je brein is namelijk keihard aan het werk voor je. Moet allemaal prikkels en energieën verwerken. Jij denkt misschien dat je uit staat en tot rust komt, maar dat doe je niet. Dat is waarom je ’s avonds in bed ineens zo begint te piekeren; omdat dan je hoofd pas gaat verwerken wat er die dag is gebeurd.

De voordelen van social media

Oké, genoeg over de ellende. We zijn bijna bij de tips aangekomen, maar voor ik daar beland wil ik nog wat voordelen met je delen. Want als het geen voordelen had, dan kan je er beter maar gewoon helemaal mee stoppen.

Minder eenzaam 
Door het gebruik van social media voelen we ons ook minder eenzaam. Een vriendin van mij zit in Engeland. Haar relatie is uit en door de lockdown kan ze niet naar Nederland. Vet k*t natuurlijk, maar gelukkig kunnen we heel simpel contact houden.

Nieuwe vriendschappen en liefdes
Er ontstaan nieuwe vriendschappen en relaties. Ik heb supermooie gesprekken op Instagram en heb sommige van deze mensen ook in het echt ontmoet. Ik vind dat magisch. Dat zijn mensen die je misschien anders nooit was tegengekomen, maar waar het wel enorm mee klikt.

En ook liefdes ontstaan via het internet. Het is tegenwoordig niet meer raar als je je grote liefde bent tegengekomen via internetdaten.

De grote omslag
Daarnaast vind ik het belangrijk om te benoemen dat er een kentering plaats vindt. Er komt meer openheid, kwetsbaarheid. Mensen voelen zich daardoor meer verbonden met elkaar.

Om deze mooie redenen, en omdat je soms best een beetje domweg mag scrollen, heb ik wat tips voor je opgeschreven hoe jij je social media gebruik kan minderen, zonder er helemaal mee te hoeven stoppen.

Tips om je social media gebruik te verminderen

Schakel je pushmeldingen uit. Je hoeft het echt niet te weten als iemand je liket of heeft gereageerd op je bericht. Dat zie je wel weer als je de app opent, op de tijden dat jij dat wilt zonder dat je slaaf bent van je mobiel. Dit geeft enorm veel rust, geloof mij.

Ga eens kritisch door je lijst heen. Wie volg je allemaal? Wie zijn allemaal je vrienden? En, brengt dit je nog geluk en blijdschap? 

Ook ik heb mij schuldig gemaakt aan mensen volgen waar ik mij eigenlijk alleen maar aan irriteerde. Van die mensen die facebook als een dagboek gebruiken, daar ligt een allergie bij mij. Maar wie had ik ermee door deze mensen in mijn lijst te houden? Juist ja, alleen mijzelf.

Volg de mensen die je inspireren, die je leuk vind. Stop met sensatie-zoeken, it doesn’t sparkle joy. En jij zit vervolgens met je chagrijnige zelf opgescheept.

Stel schermlimieten en apparaatvrije tijd in. Ik heb een iPhone maar dit werkt vast ook op een Samsung. Je kan per app instellen hoeveel tijd je eraan wilt besteden, of per categorie (social media in het geheel bijv.). Doe dit eens; max 30 minuten per dag per app bijvoorbeeld. Bij mij staat facebook op 25 minuten maar Instagram en WhatsApp op 45 minuten omdat ik dat ook veel gebruik voor mijn bedrijf.

Speel hiermee: ik had eerst alle social media apps op 2,5 uur staan en ben dat langzaam gaan terugbrengen naar 1,5 uur voor alles. En nu werk ik dus met een limiet per app. Onderzoek wat voor jou het beste werkt.

Mijn apparaatvrije tijd is van 21:00 tot 09:00. In die tijd kan ik geen apps gebruiken en kunnen alleen selectief gekozen mensen mij bellen.

Kleine sidenote
Oh en kleine sidenote: natuurlijk kan ik om 22:00 mijn telefoon nog gebruiken en ook als mijn limiet bereikt is kan ik insta nog steeds aanzetten. Maar je wordt je veel bewuster en kan jezelf de vraag stellen; wil ik dit eigenlijk wel echt? Het antwoord is vaak ‘nee’.

Zet je telefoon op niet storen. Die functie heb je ook. Dan krijg je geen meldingen binnen, ook geen buzzer van je trilfunctie. Maar je ziet het wel in je scherm staan. Doe dit bijvoorbeeld als je aan het werk bent.

Zet je blauwe vinkjes uit. Haal die sociale druk van de ketel. Niemand kan bij mij zien wanneer ik voor het laatst online ben geweest en of ik iets al gelezen heb. Ik bepaal zelf wanneer ik reageer op iets.

Stop met je verontschuldigen. Nou en als je een keer een paar dagen niet reageert op de onbenullen appjes in de vriendengroep? Nou en dat je een paar uur offline bent en daardoor je vriendin niet uit haar kledingcrisis hebt geholpen. Je leeft echt niet om je appjes bij te houden, als het echt belangrijk is, dan bellen ze maar.

50 jaar geleden was dit ondenkbaar, want wie reed er nou in hemelsnaam van Amsterdam naar Groningen naar Leeuwarden naar de Achterhoek en nog drie keer heen en weer om op iedereen te reageren. Niemand toch?

Haal je social media apps van je homescreen. Wat niet zo in je gezicht zit, is ook minder verleidelijk om naar te kijken. Sowieso helpt het om ze eens in de zoveel tijd van plek te veranderen. Dan pas besef je hoe vaak je er onbewust heen gaat. Zet op de plek waar eerder je insta stond, eens een andere app, bijvoorbeeld met inspirerende quotes of je meditatie app.

Bedenk wat je nog meer kan doen met je tijd. Kijk eens naar je schermgebruik. Schrik je? Zullen we dan vanaf nu de smoes ‘geen tijd’ niet meer gebruiken? We hebben allemaal dezelfde 24 uur in een dag, we besteden hem alleen allemaal anders.

Avondenlang scrollen door fb? Je kan ook een boek lezen of een puzzel maken. In je pauze door je insta heen? Je kan ook een wandeling maken of een meditatie doen.

Verwijder je apps of zet je telefoon eens uit. Je kan je apps ook tijdelijk verwijderen, als je op vakantie bent bijvoorbeeld. Of je telefoon eens een dag of paar dagen uitzetten. Ik doe dat regelmatig op zondag. Dan zet ik hem zaterdagavond uit en pas maandagavond weer aan. Dat is bij mij ook een proces geweest, maar het mooie is, is dat ik nu heel vaak niet eens zin meer heb om hem weer aan te zetten.

Probeer het eens en wees niet te streng voor jezelf. Heb geduld met jezelf. Je zit vast in een social media patroon en daar kan je uitstappen. Je moet jezelf alleen nieuwe gewoontes aanleren en dat gaat niet over één dag ijs. Dat gaat beetje bij beetje, stapje voor stapje. Blijf kleine stapjes zetten en pak de draad steeds weer op. Bedenk je goed waarom je dit doet en houdt je doel voor ogen.

Veel succes ermee.