Voor jezelf kiezen zonder schuldgevoel bestaat niet. Het is iets wat ik heel lang heb geroepen; jezelf op 1 zetten zonder schuldgevoel. Hoe meer ik in het systemische werken duik, hoe meer ik ontdek dat dat eigenlijk niet kan. In deze blog leg ik kort wat meer uit over systemisch werken en natuurlijk over waarom schuldgevoel erbij hoort.
Je kan deze blog lezen of beluisteren als podcast via spotify. Scrol daarvoor naar onderen.
De invloed van je familie
Je hoort onlosmakelijk bij je biologische familie. Ook als je geadopteerd bent, hoor je bij je biologische familie. Het is het web wat om jou heen zit, met lijnen naar je ouders, voorouders etc. Je bent hier altijd mee verbonden. Ook als je je ouders niet kent of ze zijn overleden, het zijn en blijven altijd je ouders.
Van generatie tot generatie wordt er heel veel doorgegeven. Mooie dingen, maar ook minder mooie dingen, zoals oorlogstrauma bijvoorbeeld. Jij kan dus last hebben van iets wat zich al een paar generaties heeft afgespeeld. Dat weet je rationeel niet, maar op gevoels- en energetisch niveau is het merkbaar. Doordat je bijvoorbeeld ervaart dat het leven een strijd is, dat je moeite hebt met hiërarchie of dat je dus altijd maar voor jan en allemaal klaar staat, ten koste van jezelf.
Over het familiesysteem en familie-opstellingen is nog veel meer te vertellen maar voor nu laat ik het even hierbij en ga ik door naar het schuldgevoel.
Pleasers kiezen niet voor zichzelf
Veel mensen vinden het lastig om voor zichzelf te kiezen. Misschien herken je het wel dat je jezelf een pleaser noemt. Dat je altijd bezig bent het anderen naar de zin te maken. Dit gedrag kan zelfs al ontstaan in je moeders buik. Als kind voel jij namelijk feilloos aan wat je moeder nodig heeft en je gaat dit altijd geven. Je wilt je ouders namelijk gelukkig maken en ontzien. Als kind heb je dus ook geen keuze hierin, dat doe je gewoon. Dit zet zich echter vaak voort in het volwassen leven.
Wat ben jij een brave meid
Als je altijd maar aan de (onuitgesproken) verwachtingen van een ander voldoet, je werkt hard en je doet aardig dan komt het allemaal wel goed. Dat is in ieder geval wat je hoopt, maar dus niet wat er gebeurt. Als je dit herkent is de kans groot dat je last hebt van het brave-meisjes/jongetjes-syndroom. Je wilt aardig gevonden worden. Je wilt dat de wereld je ziet en allemaal positieve dingen over je te zeggen hebt.
Als je hier last van hebt, zet je jezelf elke keer weer onderaan. Je wilt immers dat brave meisje blijven. Of beter gezegd; je wilt je niet schuldig maken. Schuldig aan het feit dat een ander misschien even niet op je kan rekenen, of dat je een relatie verbreekt. In plaats daarvan wil jij graag onschuldig, en dus braaf, blijven.
Je kan niet voor jezelf kiezen zonder schuldgevoel
Maar bij volwassen worden hoort schuldgevoel. Het hoort bij het leven dat je wel soms slachtoffers maakt. En nee, ik bedoel niet dat je moet gaan moorden of iets in die hoek, slachtoffers maak je ook door dus voor jezelf te kiezen en dat de ander daarmee misschien in een zwart gat valt of verdrietig is.
Als jij je eigen leven wilt leven op een manier die voor jou goed is, dan hoort het er dus bij dat je verantwoordelijkheid gaat dragen voor je eigen leven. Dat betekent voor jezelf kiezen en ja, dat betekent dus ook je schuldig maken en dat gevoel dragen.
Goed, eerder zei ik dus altijd dat ik streefde naar voor jezelf kiezen zonder schuldgevoel, maar dit blijkt dus helemaal niet te kunnen.
Neem jij wel verantwoordelijkheid voor je eigen leven?
De dynamiek van schuld en onschuld zit verwezen in ons leven. We zijn allemaal dader en slachtoffer. Nogmaals; dat hoeft niet op grote schaal, maar dit gebeurt al als je voor jezelf kiest als de ander daar verdrietig van wordt. Of als je een keer iets hebt gekregen zonder dat je daar iets voor terug kon geven. Als je iets doet wat binnen de kaders van een groep of je familie valt, dan voel je je onschuldig en dus goed. Als je ingaat tegen het systeem dan voel je je schuldig en slecht. Het is een systemische wetmatigheid waar je niet aan ontkomt.
Als je je nooit schuldig maakt, dus door nooit voor jezelf te kiezen, blijf je eigenlijk een soort toeschouwer van het leven. Het hoort er namelijk bij dat er soms tegenstrijdige belangen zijn of dat jij wel iets krijgt en de ander niet. Vanuit het brave meisjes syndroom wil je onschuldig blijven. Jij wilt je handen niet vuil maken. Jij wilt niet dat er van jou iets slechts gezegd kan worden.
Je wordt waarschijnlijk ook gezien als die verantwoordelijke. De vraag is echter of je ook verantwoordelijkheid neemt voor je eigen leven of alleen voor die van anderen. Als je wilt groeien en echt volwassen wilt worden, dan ontkom je er niet aan om je schuldig te maken. Alles in de wereld heeft twee kanten. Het is de natuurwet van dualiteiten.
Schuld vs onschuld. Slachtoffer vs dader
Tegenover onschuldig zijn, staat jezelf schuldig maken. Tegenover slachtoffer zijn, staat dader zijn. Nogmaals, je hoeft niet het criminele pad op, maar als jij je ruimte pakt en neemt en het hierdoor beter laat gaan met jezelf, dan kan het zomaar zo zijn dat andere mensen dat niet leuk vinden, teleurgesteld zijn of een andere vorm van pijn ervaren. En dan ben je dus een dader. Ik vond deze termen in het begin heel heftig, ik merkte ook gelijk weerstand. Ik ben geen dader en al helemaal geen slachtoffer. Maar heel eerlijk? Dat ben ik dus wel. Ik ben het allebei, net als jij dat bent.
Als jij een relatie verbreekt omdat je voelt dat dat beter voor je is maar je weet ook dat de ander daar heel veel pijn van gaat hebben, dan voel je je schuldig. Het is de dynamiek die gebeurt in het familiesysteem. Je kunt het ook niet doen, je kunt ook in die relatie blijven want ja, het is zo zielig voor de ander en dan blijf jij onschuldig. Wat je dan alleen ook doet, is geen verantwoordelijkheid nemen voor je leven. Niet kiezen voor het leven wat voor jou het beste is. Je beland dan weer in het brave meisjes syndroom.
Schuldgevoel is niet slecht
Schuldgevoel is dus ook niet perse iets slechts. Soms is er een vals schuldgevoel, wat voortkomt uit een te grote loyaliteit, maar als je voor jezelf kiest en gaat staan, komt er ook oprecht schuldgevoel bij kijken. Als je bijvoorbeeld dus een relatie verbreekt. Als dat voor jou echt het beste is, en dat voel je zelf wel aan, dan heb je dat schuldgevoel te verdragen.
Moet je dan zwelgen hierin? Nee, als je je extreem schuldig voelt en het voelt als een soort boetedoening, dan maak je jezelf eigenlijk nog steeds het slachtoffer. Want jij bent zo zielig, jij hebt er zoveel last van. Terwijl je in dit geval ook gewoon een dader bent die zich schuldig maakt en dat heb je te dragen. Dit dragen maakt je volwassen.
Het gaat er dus om dat je de primaire emotie weet te voelen. Accepteer dat schuldig maken bij het leven hoort. Het is noodzakelijk. Als je als volwassene door het leven wilt gaan, ga je dit tegenkomen. Het is jouw leven. Welke keuze je ook maakt, ze hebben allemaal een consequentie.
Kies je voor jezelf of toch weer voor de ander?
In die relatie blijven die niet goed voor jou is omdat je dan braaf bent, heeft de consequentie dat je dus niet gelukkig bent. Uit een relatie stappen, heeft tot gevolg dat je schuldig bent en uiteindelijk wel gelukkiger.
De vraag is of je bereid bent om te accepteren wat er is.
Als je kiest om in die relatie te blijven, kies je ervoor om kind te blijven en onschuldig te blijven. De kans is groot dat je je dan leeg voelt. Sterker nog, de kans is groot dat je ziek wordt. Depressief, een burn-out, je kent het vast wel. Die dingen ontstaan doordat je jezelf elke keer weer onderaan zet, braaf wilt blijven en vooral ook door emoties niet te uiten. Daarover komt wel een keer een andere podcast of blog, want dat is weer een onderwerp apart, maar toch wilde ik je al meegeven dat die ziektes niet zomaar ontstaan. Een burn-out heeft vaak niks te maken met je werkdruk, maar alles met hoe jij in het leven staat, welke overtuigingen je hebt en hoe je met je emoties omgaat.
Leef je eigen leven, ook als dat schuldgevoel oplevert
Het nemen van je schuld is het aannemen van je leven. Je gaat dan echt verantwoordelijkheid dragen voor je leven. En hoe vervelend dat schuldgevoel dan misschien ook even is, uiteindelijk zal je hier een meer tevreden en blij mens mee worden. Omdat je innerlijk vervuld gaat worden.
Als jij interne rust wilt ervaren, (zelf)vertrouwen, optimisme en van het leven wilt genieten, dan ontkom je er niet aan om je schuldig te maken. Dus voor jezelf kiezen zonder schuldgevoel is een illusie. Als je wilt groeien en je als volwassene wilt ontwikkelen, dan heb je dat te dragen. En uiteindelijk zal je daardoor alleen maar dichterbij jezelf komen en het leven leven waar jij zo naar verlangt.
Ik ben heel benieuwd hoe jij hiernaar kijkt. Of je je net zo irriteert aan de termen als ik deed aan het begin of dat je ook kan zien dat dit inderdaad klopt.